Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, Türk Ceza Kanunu’nun “Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar” bölümünde ve 134. maddesinde iki fıkra halinde düzenlenmiştir. TCK Madde 134/1 özel hayatın gizliliğinin ihlali, ihlalin görüntü ve seslerin kayda alınmak suretiyle gerçekleştirilmesini, 134/2 ise özel hayata ilişkin görüntü ve seslerin hukuka aykırı olarak ifşasını düzenlemektedir.
ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL NEDİR? (TCK madde 130)
Anayasanın 20. Maddesi özel hayatın gizliliğini koruma altına almıştır. Buna göre kişiler özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.
Türk Ceza Kanunu “Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar” bölümünde getirdiği düzenlemeler ile bu gizliliğe karşı gerçekleştirilen ihlallerin nasıl cezalandırılacağını düzenlemiştir.
İnsan sosyal bir varlık olması sebebiyle, başka insanlarla etkileşim halinde yaşar. Bununla birlikte bu etkileşim insan hayatının tamamını kapsamaz ve kişiler bazı durumların, konuşmaların, hareketlerin, yazışmaların kendilerine özel kalmasını bekler. İnsanın sosyalliği teknolojik gelişmeyle birlikte her geçen gün artmakta ancak özel hayatın gizliliğine dair riskler de buna bağlı olarak baş göstermektedir. Kişinin kendisini özgür ve güvende hissedebilmesi için kendisiyle ilgili özel durumları kimin ve nasıl bilmesi gerektiğini seçme hakkına sahip olmalıdır. Dolayısıyla özel alan ile kamusal alan ayrımını yapmak ve kişilerin özel alanını koruma altına almak gerekmektedir.
Özel alanın sınırları her geçen gün gelişmektedir. Özel alan kişinin ikameti ve iş yeri ile sınırlı değildir, günümüzde sosyal medya profilleri, fotoğraflar, videolar, ses kayıtları, mail-mesaj yazışmaları, telefonları, bilgisayarları, tabletleri gibi çok farklı özel alanlar ortaya çıkmıştır.
Burada kişiler özel alanlarına asgari düzeyde bir saygı beklemektedirler. Dolayısıyla özel mesajların okunması, telefonlarının hukuka aykırı olarak dinlenmesi, fotoğraf ve videolarının kendilerinin izni olmadan yayınlanması, bilgisayarlarının, telefonlarının karıştırılması gibi çok farklı şekillerde özel hayatın gizliliğini ihlal durumu ortaya çıkabilmektedir.
ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL SUÇUNDA GÖREVLİ MAHKEME HANGİSİDİR?
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda görevli mahkeme ASLİYE CEZA mahkemeleridir.
ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL SUÇUNUN TEMEL ŞEKLİNDE VERİLECEK CEZA NEDİR?
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun temel şeklinin tanımlandığı TCK madde 134/1’e göre kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse hakkında verilecek ceza 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ NELERDİR?
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun, görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle işlenmesi durumunda ceza bir kat arttırılacak ve cezalandırma aralığı 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası olacaktır.
TCK Madde 134/2’ye göre ise kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa etmek fiili cezalandırılmaktadır. Bu fıkraya göre verilecek ceza 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası olup, ifşa edilen verilerin basın-yayın yoluyla yayımlanmaları halinde de verilecek ceza 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası olacaktır.
Özel hayata ilişkin görüntü ve seslerin kayda alınması ve ifşası iki ayrı suç teşkil etmektedir. İki fiilin de aynı fail tarafından işlenmesi durumunda fail, iki ayrı suçtan da cezalandırılacaktır.
ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL SUÇUNUN KAMU GÖREVLİSİ TARAFINDAN VE GÖREVİNİN VERDİĞİ YETKİ KÖTÜYE KULLANILMAK SURETİYLE İŞLENMESİ (TCK Madde 137/1-a)
Kamu görevlilerinin, görevlerinin sağladığı otorite kurma güçleri bulunmaktadır. Ayrıca kamu görevlileri, kişilerin özel bilgilerine ulaşabilir görevlerde bulunabilirler. Kamu görevinin bu vasıflarını dikkate alan kanun koyucu özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetkiyi kötüye kullanmak suretiyle işlenmesi durumunu cezayı arttıran neden olarak kabul etmiştir.
Örneğin bir polis memurunun herhangi bir karara dayanmadan sokakta kimlik sorma bahanesiyle çevirdiği kişilerin telefonlarını ellerinden alarak maillerine, mesajlarına, konuştuğu kişilere, fotoğraflara bakması bu suça örnektir.
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetkiyi kötüye kullanmak suretiyle işlenmesi durumunda verilecek ceza temel ceza belirlendikten sonra yarı oranında arttırılarak hükmedilecektir.
ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL SUÇUNUN BİR MESLEK VE SANATIN SAĞLADIĞI KOLAYLIKTAN YARARLANMAK SURETİYLE İŞLENMESİ (TCK Madde 137/1-b)
Bazı meslekler kişilerin özel hayatına ilişkin bir takım bilgilere ulaşmak konusunda veya kişilerin özel hayatına dair bir takım verileri kaydetmek konusunda görevleri gereği daha avantajlı konumdadırlar. Örneğin suç işleme kastıyla hareket eden bir mağaza sahibi, soyunma kabinine kurduğu gizli kamera ile gelen bir müşterinin çıplak görüntülerini kayda alabilir. Bu tip meslek ve sanatın sağladığı kolaylıkla suçun işlenmesi durumunu cezayı arttıran neden olarak değerlendiren kanun koyucu temel cezanın belirlenmesi sonrasında cezanın yarı oranında arttırılmasını öngörmüştür.
ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL SUÇUNDA UZLAŞTIRMA, ŞİKAYET VE ZAMANAŞIMI DÜZENLEMELERİ NASILDIR?
UZLAŞTIRMA : Uzlaştırma, fail ile mağdurun, soruşturma veya kovuşturma aşamasında, bir uzlaştırmacının yardımından faydalanarak, hukuka uygun bir edim karşılığında veya herhangi bir edim olmaksızın anlaşmasıdır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, uzlaştırma prosedürüne tabi bir suçtur.
ŞİKAYET : Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu şikayete tabidir. Mağdurun fiili ve faili öğrendiği tarihten itibaren 6 aylık şikayet süresi bulunmaktadır. Bu şikayet, süresinde yapılmadığı takdirde fail hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılmayacaktır.
ZAMANAŞIMI : Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun dava zamanaşımı süresi ise 8 yıldır.
ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL SUÇU İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI
KAMU GÖREVLİSİ TARAFINDAN VE GÖREVİNİN VERDİĞİ YETKİ KÖTÜYE KULLANILMAK SURETİYLE ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL
YARGITAY 12. CEZA DAİRESİ 2016/1129 Esas 2017/6742 Karar
Oluşa ve dosya kapsamına göre; Eskişehir İl Jandarma Komutanlığı Hizmet Muhafız Bölük Komutanlığı emrinde jandarma er olarak askerlik hizmetini yerine getirmekte olan ve 09.12.2011 günü 00.00-02.00 saatleri arasında İl Jandarma Komutanlığı lojmanlarında çevre emniyet nöbetçisi olarak görevlendirilen sanık …’in, saat 01.55 sularında, 17 yaşındaki mağdur …’in ailesi ile beraber yaşadığı lojmanın 1. katındaki evin penceresinin açık olduğunu görüp, etrafta bulunan bir bisikleti zeminden 1-2 metre yüksekte olan pencerenin altına dayadıktan ve silahını bıraktıktan sonra, bisikletin üzerine çıkarak, açık olan pencerenin sinekliklerini çıkarıp, perdeyi hafifçe çekerek, içeride uyumakta olan mağduru gizlice gözetlediği olayda,
Mağdurun başkalarınca görülmesini ve bilinmesini istemediği konutu içerisindeki özel yaşantısına müdahalede bulunan sanık… hakkında TCK’nın 134. maddesinin 1. fıkrasının 1. cümlesinde tanımlanan özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan mahkumiyet hükmü kurulmasında; ayrıca, TCK’nın 6/1-c madde, fıkra ve bendinde, “Kamu görevlisi deyiminden; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi”nin anlaşılması gerektiğinin belirtilmiş olması karşısında, askerlik hizmetini yerine getirmekte olan ve çevre emniyet nöbetçisi olarak görevlendirilen sanığın, kendisine verilen görev gereği sahip olduğu yetkiyi kötüye kullanarak üzerine atılı özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu işlemesinden dolayı sanığa hükmedilen cezada TCK’nın 137/1-a madde, fıkra ve bendi gereğince yarı oranında artırım yapılmasında bir isabetsizlik görülmemiştir.
BİR MESLEK VE SANATIN SAĞLADIĞI KOLAYLIKTAN YARARLANMAK SURETİYLE ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL
YARGITAY 12. CEZA DAİRESİ 2018/4747 Esas 2019/8084 Karar
Otobüs terminalindeki tuvaleti işletmekte olan sanık …….’nın, bir firmanın yazıhanesinde vezne görevlisi olarak çalışan ve ihtiyacını gidermek amacıyla 27.08.2015 ile 28.08.2015 tarihlerinde tuvalete giren katılan …….’in ve aynı tarihlerde kimlikleri tespit edilemeyen diğer üç kadının özel görüntülerini, onlardan önce tuvalete girip, tuvalette bulunan çöp kovasına gizlediği ve farklı zamanlarda kamera fonksiyonunu aktif hale getirdiği cep telefonu ile kaydettiği olayda,
Sanığın ikrarı, mağdurun beyanı ve dosya kapsamına göre; sanık tarafından değişik zamanlarda cep telefonu aktif hale getirilip, çekim yapılmasından dolayı fiili kesintinin gerçekleştiği, tuvalete girecek olanların sadece cinsiyetini önemseyip, tuvalete tesadüfe giren herhangi bir kadının fiziksel mahremiyetine ilişkin görüntülerini kaydetme amacını taşıyan sanığın,
Meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanarak atılı suçu işlediği kabul edilen sanığa hükmolunan cezada, TCK’nın 137/1-b madde, fıkra ve bendi uyarınca yarı oranında artırım yapılması gerektiği gözetilmeden, BOZULMASINA…
SUÇUN ÖZEL FOTOĞRAFLARIN İFŞASI SURETİYLE İŞLENMESİ
YARGITAY 12. CEZA DAİRESİ 2019/12959 Esas 2019/11570 Karar
Oluşa ve dosya kapsamına göre; sanığın, duygusal birliktelik yaşadığı ve hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen Melek ile ablası olan katılan ……..’nın çıplak resimlerini çekme konusunda anlaştıkları ve Melek’in de ablasına ait çıplak resimleri çekerek gönderdiği, daha sonra sanığın katılan …….’ya ait resimlerin hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen sanık ……..’un eline geçmesine neden olması şeklinde sübutu kabul edilen eylemlerinin TCK’nın 134/1 ve 134/2 maddelerinde düzenlenen görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal ve görüntü veya seslerin ifşa edilmesi suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçlarını oluşturduğu
ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL SUÇUNUN ÜNLÜ KİŞİLERE KARŞI İŞLENMESİ
YARGITAY 12. CEZA DAİRESİ 2012/32005 Esas 2013/15770 Karar
Bu açıklamalar ışığında: dosya içeriğine göre; ses sanatçısı olan mağdurenin, tatilini geçirdiği Bodrum’da, toplumun denetiminden uzaklaştığı bir tekne içerisinde, üzerinde mayosu olduğu ve ayakta durduğu sırada, rızası olmadan ve farkına varmadan fotoğrafının çekilip; Akşam Gazetesinin 4. sayfasında, “barış bodrum’da” adı altında, magazin haberleri içerikli köşeyi hazırlayan gazeteci sanık tarafından, “S……. Düş Zamanı’nda” başlıklı haberde, bilgisi ve izni olmadan yayınlandığı olayda, kamuya mal olmuş mağdurenin, toplumun bilgilendirilmesi ve haber alma hakkı kapsamına giren özel yaşam alanına ( örneğin, denizde boğulma tehlikesi atlatarak, sağlığında rahatsızlık meydana gelmesi gibi ) dahil olmayan, mesleki faaliyeti içerisinde de yer almayan bir konuda, ailesi ve yakın çevresiyle geçirdiği tatil hakkında, okuyucuya bilgi aktarılarak, fiziksel mahremiyetine dair fotoğrafının çekilip, yayınlanmasında kamu yararı bulunmaması sebebiyle eylemi hukuka uygun kılan basının haber verme hakkı sınırlarının aşıldığı gözetilmeden, haberde yer alan “…tatilinin ilk gününde Yalıçiftlikte mayoyla teknede yakalandı.” açıklamasından ve bulunduğu hal ve koşullardan anlaşılacağı üzere, çekimin gizlice yapıldığı ve mağdurenin mevcut haliyle görüntülerinin kaydedilmesi ve yayınlanmasına açıkça rıza göstermediği de dikkate alınmadan, toplumun gereksiz merak duygularının tatminini yeterli görüp, özel yaşamı salt mekana indirgeyerek, kamuya mal olmuş kişilerin konutları dışında özel hayatlarının bulunmadığı sonucunu doğuracak biçimde. “Şikayetçinin ünlü bir sanatçı olup halk tarafından ve dolayısıyla medya tarafından yaşantısının merak edildiği, sanatçıların, politikacıların ve halka mal olmuş diğer kişilerin evleri dışında görülebilecek yerlerde çekilmiş fotoğraflarının yayınlanmasının özel hayatın gizliliğini ihlal teşkil etmeyeceği, sanatçının fotoğrafının çekildiği tekne özel olmasına rağmen dışarıdan görülebilecek bir yerinde bulunduğu sırada fotoğrafının çekildiği ve yayınlandığı” şeklindeki yasal olmayan gerekçelere dayalı olarak, sanığın beraatine karar verilmesi.
Av. Arb. Onur GÜNEŞ
Detaylı bilgi ve sorularınız için iletişime geçiniz.